Mỏ lết là dụng cụ cầm tay chuyên dụng cho vặn siết hoặc nới lỏng đai ốc, bu lông và các thiết bị khác trong quá trình sửa chữa, gia công cơ khí, lắp ráp.
Là một công cụ mà bất cứ người thợ kỹ thuật nào đều cần dùng, ưu điểm là có thể điều chỉnh kích thước, độ rộng hẹp của má kẹp, nhờ đó mà một chiếc mỏ lết có thể vặn được nhiều loại đai ốc khác nhau giúp công việc được thực hiện nhanh chóng hơn.
Những lưu ý khi chọn mua mỏ lết
- Chất lượng là ưu tiên hàng đầu, một mỏ lết không tốt có thể bị mài mòn nhanh, sự ăn khớp giữa các bộ phận kém có thể tạo nên sự không đồng đều của 2 hàm khi thao tác, điều này làm nhanh hỏng các vật dụng cần vặn.
- Tùy vào mục đích sử dụng mà có nên lựa chọn công cụ phù hợp, mỏ lết có thể là công cụ hoàn hảo để sửa tủ lạnh, bếp, thắt chặt ống dẫn nước, sửa xe đạp và lắp ráp nội thất, nhưng trong một số trường hợp như sửa ô tô thì có thể mỏ lết sẽ không phù hợp bằng những dụng cụ khác.
- Mỏ lết có rất nhiều kích thước mỏ lết để lựa chọn, mỏ lết cán dài thì hỗ trợ mô-men xoắn mạnh hơn giúp dễ dàng tháo các đai ốc, bu lông nhưng ở những nơi chật chẹp cần thao tác hoặc bảo quản trong hộp đồ nghề thì mỏ lết cán ngắn sẽ phù hợp hơn. Kích thước phù hợp thông thường là từ 6 đến 10 inch.
- Hầu hết các đai ốc, bu lông mà mỏ lết có thể điều chỉnh để thao tác tốt nằm trong khoảng 1/4 đến 7/8 inch. Các ốc vít nhỏ hơn thì phần ngạm khó có thể bám chặt, ốc vít lớn thì khá hiếm, chỉ có trong máy hạng nặng. Vì vậy, hãy dựa vào nhu cầu sửa chữa để chọn mỏ lết lớn hay nhỏ, dài hay ngắn nhằm đạt hiệu quả cao nhất.
- Tay cầm cũng là một vấn đề đáng quan tâm vì khi được thiết kế phù hợp thì sẽ tạo sự thoải mái cho người dùng, không bị mỏi hay đau tay. Đối với mỏ lết có chất lượng không tốt, tay cầm sẽ mỏng với các cạnh vuông góc có thể gây đau tay khi tiến hành vặn, hãy ưu tiên chọn các mỏ lết có thiết kế dày hơn, các cạnh bo tròn để mang lại cảm giác êm tay khi sử dụng. Hiện nay có nhiều loại tay cầm có bọc cao su bên ngoài chống trượt và rất êm tay, vì vậy, nếu có ý định sử dụng mỏ lết thường xuyên, hãy cân nhắc chi tiền nhiều hơn để chọn loại có tay cầm bằng cao su.
Phân loại mỏ lết
Mỏ lết thường: có cấu tạo cơ bản 3 phần
- Phần hàm kẹp có 2 ngàm là ngàm cố định và ngàm có thể di chuyển để thay đổi kích thước. Vật liệu chế tạo là kim loại cứng như Crom, Thép, … có thể phủ thêm chống gỉ.
- Núm điều chỉnh (con lăn) dùng để điều chỉnh độ rộng hẹp của ngàm kẹp, mỏ lết thường có kích thước 4” đến 14”, tùy nhu cầu sử dụng mà chúng ta lựa chọn cho phù hợp.
- Tay cầm để người sử dụng cầm và chịu tác động khi thao tác, có thể là tay trần chế tạo cùng vật liệu với hàm kẹp hoặc bọc thêm lớp cao su, lớp nhựa để tạo sự êm tay cho người dùng.
Mỏ lết răng: hay còn gọi là kìm nước, có cấu tạo hai ngàm kẹp được thiết kế hình răng cưa tăng khả năng bám và chống trượt khi thao tác với đai ốc, bu lông. Hàm mỏ mết có khả năng mở rộng, kích thước thông thường sẽ từ 6” đến 36” hoặc đặc biệt có thể lên đến 48”, vì vậy linh hoạt trong việc sửa chữa mọi vật dụng.
Mỏ lết xích: cấu tạo gồm một tay cầm để vặn và một ngàm răng cưa cùng một đoạn dây xích được cuốn chặt vào ngàm. Mỏ lết xích hoạt động dựa trên nguyên lý của lực ma sát của dây xích và ngàm của bộ răng, thường được sử dụng trong việc tháo lắp các đường ống hình trụ, các mối ghép ống nước.